Evalueren en afscheid nemen bij supervisie

Bij de laatste sessie van supervisie is het dan zo ver; er komt een afscheid aan. De supervisant heeft een uitgebreid leertraject gelopen en het contact met de supervisor, en eventueel met andere supervisanten, is intensief geweest. De relatie was een onderdeel van het leerproces, de groei werd onder anderen mogelijk en prettig door deze nauwe samenwerking. Tijd om af te sluiten, tijd voor afscheid, tijd voor evaluatie.


Maar hoe doe je dat -evalueren en afscheid nemen- en waarom is het belangrijk?

Allereerst het waarom afscheid nemen. Afscheid nemen, bevestigd de WAARDE van het CONTACT dat eraan VOORAF ging. Door tijd en ruimte te maken voor een afscheid, maak je het dus mogelijk om extra waarde te creëren. Waarde die zonder afscheid verloren zou gaan. En dat is jammer, want hoe meer relationele rijkdom je in je leven kunt verzamelijken, hoe voller jouw ervaring van het leven.

Een tweede reden waarom afscheid nemen met jouw supervisor van belang kan zijn, is dat maar weinig mensen in onze cultuur geleerd hebben HOE je goed afscheid kunt nemen. Omdat afscheid nemen een onderdeel van rouw is -en rouw geassocieerd wordt met pijn-, gaan we rouw het liefst een beetje uit de weg. We sneaken er soms tussenuit op een feestje, vertrekken bij onze baan zonder iedereen een hand gegeven te hebben, of sturen een whatsapp om een relatie te beëindigen. Zo maar wat voorbeeldjes natuurlijk, maar misschien heb je er zelf wel voorbeelden van hoe je afscheid uit de weg gegaan bent in je leven. Oefenen in waardevol afscheid nemen, kun je dan oefenen met jouw supervisor. Die er een beroep van gemaakt heeft om zulke belangrijke vaardigheden in de vingers te hebben en je dus een voorbeeld of een fijne ervaring kan leveren.

Ook werp afscheid nemen je weer terug op jezelf. Je bent samen met iemand (of iets!) geweest en je gaat weer alleen verder. Je wordt weer een ik, in plaats van een wij. Voor mensen die uit symbiotische gezinnen komen is dit een onbekende situatie. Daar worden relaties graag aangehouden. Conflicten die afscheid zouden kunnen veroorzaken worden uit de weg gegaan, evenals het stoppen van relaties die hun functie hebben gehad, maar die die functie hebben verloren. Sommige mensen vinden het bijvoorbeeld ingewikkeld om tegen hun coach, therapeut of supervisor te zeggen, dat het traject en de relatie voor hen geen waarde meer toevoegt en dat het scheiden van wegen voor hen een opluchting zou betekenen. Maar dat recht heb je altijd. In heel je leven. Je mag van iedereen afscheid nemen. En daarna weer in je eentje en gelukkig verder gaan met je leven.


Hoe neem je afscheid?

In het algemeen is het belangrijk is om twee componenten in je afscheid te verwerken. Dit geldt voor supervisie, maar kun je ook veel breder in je leven toepassen:

1) Benoem wat je GELEERD hebt doordat IN RELATIE WAS MET DE ANDER. Het is een beetje een woordspel, maar je hebt niet zozeer VAN de ander geleerd (misschien ook wel), maar je hebt AAN de ander geleerd. Dus door de onderlingen spiegelingen en karakters die in het samenzijn een interactie aangingen, heb je dingen over jezelf geleerd. Dingen die je niet geleerd zou hebben in welke relatie dan ook. Iedere relatie is namelijk uniek.

2) Benoem welke dingen er in jou zullen voorleven, ook als de relatie is vervallen. Dit zijn vaak heel persoonlijk dingen. Om een voorbeeld te geven: Als jouw opa bijvoorbeeld de wijsheid van kuddes paarden kende en je erover vertelde met alle liefde voor paarden die hij in zich had, dan zul jij nooit meer op een oppervlakkige manier lang een veld vol paarden fietsen. Je zult zien welke interacties er zijn, wie de leider is, hoe zachtmoedig ze elkaar sterk en gezond willen houden. Jij vergeet dit nooit meer. Het leeft in jou verder.


De praktische kant van afscheid nemen in supervisie

Afscheid nemen en evaluatie kent alle kleurschakeringen die je je maar kunt bedenken. Dat betekent dat je creatief kan en mag zijn. Je kunt afscheid nemen en terugblikken, precies zoals het bij jou en de ander past. Zo is het in supervisie een voorkomend en praktische werkvorm om een geschreven eindstuk te maken en deze na te bespreken. Na dit evaluatie-ritueel, waarin je benoemd wat de supervisie en de relatie jou hebben opgeleverd, volgt een verklaring supervisie. De supervisor bevestigd hiermee dat jullie waardevol hebben samengewerkt.

Maar het kan en mag natuurlijk ook anders. Leuker. Vrijer. Creatiever. Belangrijkste is dat de vorm aansluit bij de deelnemers, het leertraject en de leerwinst. De belangrijkste evaluatie-regel is daarom wat mij betreft: leef je uit en geniet ervan!


Ter inspiratie vind je hieronder een aantal voorbeelden van evaluatie:

- Een kwartet maken (groepssupervisie): maak voorafgaand aan de sessie kwartetkaarten met een lege achterkant. Geef elkaar complimenten en feedback uit tussen deelnemers en noteer leer-rendement.
- Maak een schilderij dat als metaforische reminder in een kantoor opgehangen kan worden.
- Schrijf tijdens de sessie een kaart aan jezelf en ontvang hem een half jaar later thuis.
- Stook een vuurtje en bespreek ontspannen wat de leerwinst van het traject is geweest. Eventuele zaken die losgelaten kunnen worden, kunnen op een papiertje geschreven worden en verbrand worden.
- Taart eten :-) En natuurlijk de hoogtepunten doornemen.

Alles mag! Bedenk waar je zin in hebt en make it happen!