Waarom ben ik niet assertief?
Tips voor persoonlijke groei en zelfvertrouwen

Waarom ben ik niet assertief?

​Assertiviteit is een kwaliteit waar veel mensen naar streven. Het stelt je in staat om duidelijk te communiceren wat je nodig hebt, grenzen te stellen en op te komen voor jezelf zonder agressief over te komen. Maar waarom is het voor zoveel mensen moeilijk om assertief te zijn? Vaak ligt de oorzaak diepgeworteld in onze persoonlijke geschiedenis, onze angsten en de patronen die we vanuit onze opvoeding hebben meegekregen.

​

1. De impact van je opvoeding

Onze eerste ervaringen met assertiviteit komen vaak voort uit onze kindertijd. Hoe er in je familie werd omgegaan met emoties en communicatie heeft een grote invloed op de manier waarop je nu jezelf durft te laten zien. In mijn eigen jeugd had ik al vroeg te maken met het idee dat mijn openhartige manier van communiceren "te veel" was.

​

Persoonlijk Verhaal: Een Jeugdherinnering

Ik ben zes jaar oud en zit achter mijn bureautje. Er loopt een traan over mijn wang. Daarnet had ik iets gezegd waarvan ik dacht dat het waardevol was, maar de reactie die ik kreeg was dat ik "kattig" overkwam en dat ik mezelf maar beter wat op de achtergrond kon houden. Dit was niet de eerste keer dat ik te horen kreeg dat ik te scherp uit de hoek kwam. Het gevolg? Ik begon me steeds vaker stil te houden, uit angst om weer te worden afgewezen of bekritiseerd.

​

Later, als volwassene, bleef die angst om "te veel" te zijn hangen. Hoe vaak werd me verteld dat ik mijn mond moest houden om geaccepteerd te worden? Deze herinneringen vormden de basis van een patroon waarin ik me klein hield, zelfs als ik voelde dat ik iets belangrijks te zeggen had.

​

​

2. Patronen van generatie op generatie

Gedrags- en communicatiepatronen worden vaak van generatie op generatie doorgegeven. Dit kan subtiel gebeuren, zonder dat we het zelf in de gaten hebben. In mijn geval zag ik bij mijn moeder dat ze zichzelf vaak wegcijferde en altijd voor anderen klaarstond, zonder haar eigen behoeften op de eerste plaats te zetten. Haar voorbeeld had een grote invloed op mijn eigen gedrag. Ook ik leerde onbewust dat "bescheidenheid" en "niet opvallen" geprezen werden, maar dat mijn eigen stem niet altijd welkom was.

​

Reflectie-oefening:

Kijk eens naar de manier waarop je ouders of grootouders omgingen met conflicten en communicatie. Heb je bepaalde patronen overgenomen die je belemmeren om assertief te zijn? Door deze patronen te herkennen, zet je de eerste stap naar verandering.

​

​

3. De rol van angst voor afwijzing

Een belangrijke reden waarom mensen niet assertief durven te zijn, is de angst voor afwijzing of conflict. Het idee dat anderen ons zullen afkeuren als we onszelf laten zien, kan verlammend werken. In mijn jeugd had ik, net als veel anderen, het gevoel dat mijn meningen en gevoelens niet altijd welkom waren. Dit leidde ertoe dat ik mijn eigen behoeften op de achtergrond plaatste, uit angst dat ik anders werd afgewezen.

​

Hoe angst voor afwijzing assertiviteit ondermijnt:

• Je zegt "ja" tegen verzoeken terwijl je eigenlijk "nee" bedoelt.

• Je houdt je mening voor jezelf, zelfs als die belangrijk is.

• Je stelt je grenzen niet duidelijk omdat je anderen niet wilt teleurstellen.

​

Praktische tip:

Begin klein door je grenzen te oefenen in veilige situaties. Zeg bijvoorbeeld 'nee' tegen een klein verzoek waar je eigenlijk geen tijd voor hebt, of spreek je uit in een gesprek met vrienden. Hoe vaker je dit doet, hoe meer vertrouwen je krijgt in je eigen assertiviteit.

​

​

4. Actie ondernemen: Bewuste keuzes maken

Assertieve mensen breken destructieve patronen door bewust actie te ondernemen. Ze reflecteren op hun gedrag en maken bewuste keuzes over hoe ze willen reageren. Dit betekent niet dat ze nooit fouten maken, maar dat ze leren van hun ervaringen en zichzelf toestaan om te groeien.

​

Actieve stappen voor meer assertiviteit:

• Gebruik 'ik'-boodschappen: "Ik voel me niet gehoord" in plaats van "Jij luistert nooit."

• Houding en lichaamstaal: Sta rechtop, maak oogcontact, en gebruik een rustige toon.

• Stel duidelijke grenzen: "Ik waardeer je hulp, maar ik heb op dit moment geen ruimte om dat te doen."

​

​

5. Kwetsbaarheid omarmen

Assertiviteit betekent niet dat je altijd sterk moet zijn. Het is juist de kunst om je kwetsbaarheid te omarmen en open te staan voor reflectie en feedback. Assertieve mensen durven hun eigen zwakheden te laten zien, omdat ze weten dat kwetsbaarheid hen sterker maakt. Ze laten zich niet van slag brengen door de kritiek van anderen, maar gebruiken die kritiek om te groeien.

​

Praktische oefening:

Reflecteer op situaties waarin je je niet assertief hebt gevoeld. Wat hield je tegen? Schrijf op wat je anders zou willen doen en probeer dit in de praktijk te brengen in toekomstige situaties.

​

​

6. Verbinden met anderen zonder jezelf te verliezen

Assertief zijn betekent niet dat je egoïstisch bent. Het gaat om het vinden van een balans tussen je eigen behoeften en die van anderen. Assertieve mensen blijven in contact met hun omgeving, maar verliezen zichzelf niet in het proces. Ze weten wanneer ze moeten luisteren en wanneer ze hun eigen grenzen moeten aangeven.

​

Compromissen sluiten:

Assertiviteit betekent soms ook dat je bereid bent om een compromis te sluiten. Dit betekent echter niet dat je jezelf aanpast ten koste van je eigen waarden. Een compromis is een wederzijds bevredigende oplossing waarin beide partijen hun behoeften respecteren.

​

​

Conclusie: Het vrije kind terugvinden

Als volwassene kijk ik nog vaak terug naar dat zesjarige kind dat zonder angst en met volledige oprechtheid haar mening gaf. Maar nu, met de wijsheid van mijn ervaringen, besef ik dat assertiviteit niet betekent dat ik altijd mijn zin moet krijgen. Het betekent dat ik mezelf durf te laten zien, mijn kwetsbaarheid omarm, en weet dat mijn stem er mag zijn.

​

De vraag "Waarom ben ik niet assertief?" gaat vaak dieper dan we denken. Het doorbreken van destructieve patronen, het leren stellen van grenzen, en het omarmen van kwetsbaarheid zijn essentiële stappen naar een assertiever en authentieker leven. Het is een proces van reflectie, actie en groei, en het begint bij de keuze om niet langer bang te zijn voor afwijzing.

​

Praktische tip voor lezers:

Begin vandaag nog met kleine stappen om assertiever te worden. Probeer bewust je grenzen te stellen, gebruik 'ik'-boodschappen, en wees niet bang om je kwetsbaarheid te tonen. Met elke stap die je zet, kom je dichter bij je eigen kracht en zelfvertrouwen.