Waaruit blijkt dat je assertief bent?
Kenmerken van zelfbewustzijn en grenzen stellen

Assertiviteit is een waardevolle eigenschap die je in staat stelt om voor jezelf op te komen, terwijl je in verbinding blijft met anderen. Het betekent dat je jouw eigen behoeften en grenzen kunt aangeven, zonder daarbij de belangen van anderen uit het oog te verliezen. Assertieve mensen durven de spanning op te zoeken tussen autonomie en nabijheid, en blijven in contact met hun eigen kracht, ook in moeilijke situaties. Ze zijn in staat zowel het onbekende te verkennen als zich terug te trekken in hun eigen ruimte wanneer dat nodig is.

​

​

1. Grenzen aangeven en verbinding behouden

Een van de meest zichtbare kenmerken van assertiviteit is het vermogen om grenzen aan te geven, zelfs in uitdagende omstandigheden, terwijl je toch de verbinding met anderen behoudt. Grenzen stellen kan moeilijk zijn, vooral wanneer emoties hoog oplopen, maar het is essentieel voor je eigen welzijn en voor de kwaliteit van je relaties.

​

Persoonlijk verhaal: Relatiecoaching en moedige assertiviteit

In mijn werkkamer zaten een man en een vrouw voor relatiecoaching. De reden voor hun komst was duidelijk: hij was vreemdgegaan, en het was al de tweede keer. De vrouw had ik eerder gecoacht op het gebied van assertiviteit en ik had haar in de loop van de tijd zien groeien. Nu, in deze zeer beladen situatie, zag ik hoe ver ze gekomen was.

​

Tijdens het gesprek bleef ze zoeken naar verbinding met haar man, ondanks de pijn die ze voelde. Ze zorgde goed voor zichzelf door duidelijk uit te spreken wat haar pijn deed, welke angsten ze had en welke overwegingen ze maakte. Ze stelde zelfs hardop de vraag welk voorbeeld ze aan hun kinderen wilde geven door in deze relatie te blijven. Wat me het meest raakte, was haar bereidheid om ook naar haar eigen rol te kijken. Ze vroeg zichzelf af of er momenten waren geweest waarop zij haar eigen grenzen niet voldoende had bewaakt en wilde daarvan leren.

​

Deze vrouw liet in dat gesprek precies zien wat assertiviteit inhoudt: voor jezelf opkomen, je grenzen aangeven, en tegelijkertijd in verbinding blijven met de ander. Ze maakte een openlijke afweging tussen de kosten en baten van haar keuzes, en ze deed dit op een eerlijke en respectvolle manier. De afloop van hun verhaal ken ik niet – als coach krijg ik vaak alleen een deel van het proces te zien. Maar wat ik wel weet, is dat ik getuige was van een krachtige vorm van assertiviteit, waarin moed, zelfreflectie en zelfzorg centraal stonden.

​

​

2. De balans tussen autonomie en nabijheid

Assertiviteit betekent ook dat je niet bang bent om de spanning op te zoeken tussen autonomie en nabijheid. Dit betekent dat je zowel voor jezelf kunt zorgen als open kunt blijven staan voor anderen. Het is een balans tussen onafhankelijk zijn en tegelijkertijd de verbinding met anderen behouden.

​

In het voorbeeld van de relatiecoaching was dit heel duidelijk zichtbaar. De vrouw durfde haar eigen autonomie te behouden door haar pijn en behoeften uit te spreken, maar bleef ook in verbinding met haar man door te zoeken naar wederzijds begrip. Ze nam verantwoordelijkheid voor haar eigen welzijn, zonder haar relatie uit het oog te verliezen. Het was een moedige stap om de spanning tussen autonomie en nabijheid aan te gaan, en om te laten zien dat beide belangrijk zijn in een gezonde relatie.

​

​

3. Verantwoordelijkheid nemen voor eigen keuzes

Assertiviteit blijkt ook uit het vermogen om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen keuzes en gedrag. Dit betekent dat je reflecteert op wat je doet en hoe je handelt, zelfs als dat betekent dat je jezelf kritisch moet bekijken. Het gaat niet om perfectie, maar om de bereidheid om te leren en te groeien.

​

Tijdens het coachinggesprek met de vrouw zag ik dat zij verantwoordelijkheid nam voor haar aandeel in de situatie. Ze stelde zichzelf de vraag of er momenten waren geweest waarop zij had verzaakt om haar grenzen te bewaken, en ze was bereid om hiervan te leren. Dit toont een diep niveau van assertiviteit: niet alleen wijzen naar de ander, maar ook kijken naar je eigen gedrag en wat je anders kunt doen. Deze bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen is essentieel voor persoonlijke groei en voor het versterken van relaties.

​

​

4. Terugtrekken in je eigen ruimte wanneer nodig

Assertiviteit betekent ook dat je weet wanneer je je moet terugtrekken om je eigen ruimte te bewaken. Soms zijn situaties of mensen te overweldigend, en is het belangrijk om afstand te nemen voor je eigen welzijn. Dit is geen teken van zwakte, maar juist van kracht – het laat zien dat je goed voor jezelf zorgt.

​

De vrouw in het coachingsgesprek durfde vragen te stellen die haar eigen leven en keuzes op scherp zetten. Ze durfde na te denken over de impact op haar kinderen en over de richting die ze zelf wilde inslaan. Dit soort zelfreflectie vereist dat je soms afstand neemt van de emoties van het moment, om helder te kunnen zien wat voor jou het beste is. Assertiviteit betekent in dit geval dat je jezelf de ruimte geeft om goed na te denken en bewuste keuzes te maken, in plaats van impulsief te handelen.

​

Conclusie: Waaruit blijkt dat je assertief bent?

Assertiviteit blijkt uit je vermogen om zowel je eigen behoeften als die van anderen te respecteren. Het betekent dat je in verbinding blijft met jezelf en anderen, ook wanneer situaties moeilijk of uitdagend zijn. Assertieve mensen durven de spanning tussen autonomie en nabijheid op te zoeken. Ze zijn niet bang om nieuwe uitdagingen aan te gaan, maar weten ook wanneer het tijd is om zich terug te trekken en hun eigen ruimte te bewaken.

​

In mijn werk als coach heb ik vaak het voorrecht om mensen te zien groeien in hun assertiviteit. De vrouw uit het coachingsgesprek toonde precies waar assertiviteit om draait: voor jezelf zorgen, je grenzen aangeven, verantwoordelijkheid nemen voor je eigen keuzes en tegelijkertijd de verbinding met anderen niet verliezen. Dit is een proces van leren, van vallen en opstaan, maar elke stap die je zet, brengt je dichter bij je eigen kracht en bij de relaties die je wilt opbouwen.